Le Capitaine François

     Enkele jaren geleden kocht ik een tweetal boeken over het leven van Capitaine François.
Het is getiteld: 'Journal du Capitaine François'. Het is een militair dagboek en tevens een persoonlijk dagboek. Dit boek is bij mijn weten (ik zoek daar vooraf lang naar!) nog nooit in het Nederlands uitgegeven. Daarom heb ik in de maanden oktober en november 2024 het eerste deel vertaald, een behoorlijke klus. Deel 2 volgt later.

DEEL 1

           

Het boek bestaat uit twee delen, elk deel is ruim 500 pagina's dik. Het is prachtig uitgevoerd in het groen, de kleur, die de Fransen heel vaak voor dit soort boeken gebruiken! Bijzonder aan deze uitgave is, dat het een genummerde uitgave is. Zie de foto hier onder. Dit exemplaar is uitgegeven in 2003, het oorspronkelijke werk is van iets na 1880.

 

               

Hier onder iets over de schrijver van dit boek:

   Charles-François François (Ginchy ,19 juni 1775- Nantes ,3 april 1853) is een Franse soldaat die deelnam aan de oorlogen van de revolutie en het rijk. Hij liet een dagboek met herinneringen achter met de titel “Journal du Capitaine François”.

Charles-François François vertelt uitvoerig over zijn 38 jaar dienst in de legers van de Republiek, het Keizerrijk en tenslotte het Koninkrijk Frankrijk. Waarschijnlijk geheel of gedeeltelijk herschreven maar fundamenteel authentiek , drukt dit document, een beetje zoals Fabrice in Waterloo, het standpunt uit van de basissoldaat die zich bezighoudt met "buitengewone dingen weten" , dan een officier, die Valmy kende, Arcole, de Egyptische veldtocht (in het Dromedarisregiment ), Austerlitz, de Spaanse veldtocht (ontsnapt aan de pontons van Cadiz), de Russische veldtocht, de Honderd Dagen, Waterloo, de Restauratie . Charles François, een formidabele krijger, "doorzeefd met wonden", maar ook een schermer, fluitist en polyglot, was ook een geboren verleider die niet langer degenen telde die "niet wreed tegen hem waren" .
Bibliografie:
Charles François, dagboek van kapitein François bekend als "de dromedaris van Egypte" , presentatie en aantekeningen door Jacques Jourquin , Tallandier, Napoleontische bibliotheek, 2003.

                    FRANSEN in EGYPTE                          DROMEDARIS

Enkele opmerkingen van Roel bij dit boek:

- dit boek is geschreven in de tegenwoordige en de verleden tijd, door elkaar heen.
  Dat leest soms wat lastig.
- Er zitten heel weinig afbeeldingen in.
- De hoofdstukken gaan per jaar, van 1792 tot 1830. Deel 1 eindigt met 1802.
- Het boek is geschreven in de ik-vorm.
- Er staan erg veel militaire zaken in beschreven: veldslagen, namen van generaals, 
  expedities.
- De schrijver behoort in Egypte al snel tot het 'dromedarissen' of 'kamelen' -regiment.
- In deel 1 is hij een tijd lang in Holland en doet dienst in de legers van de Revolutie.
- In deel 1 is hij een groot deel van de tijd in Egypte. Hij wordt ook lange tijd gevangen
  gehouden!

Natuurlijk is dit boek al eens eerder in het Frans uitgegeven.

 Hieronder enkele afbeeldingen van vroegere uitgaven:

                         
                                                                  

Tenslotte de grafsteen van Capitaine François in Nantes:

    

OCTAVE AUBRY

   

  Veel Franse schrijvers hebben zich bezig gehouden met het produceren van boeken over de Napoleontische tijd. Een springt er qua omvang uit: Octave Aubry. Zoek zijn naam maar eens op en zeg dan 'afbeeldingen'. Talloze titels, ze staan ook in zijn levensbeschrijving:

OCTAVE AUBRY

   In 2009 maakte ik een reis naar Sint-Helena. Ter voorbereiding las ik vele boeken. Het boek van Aubry trof mij, omdat het veel details geeft. Het waren twee delen in het Duits, waarvan ik ongeveer 80% in het Nederlands vertaalde (2003 en zonder Google!) en die vertaling meenam naar SH. Op de boot en ter plekke voor het huis, in de tuin van Longwood, las ik alles nog eens. Ik hoefde mijn hoofd maar op te tillen en zag de werkelijkheid letterlijk voor me!

Enkele weken geleden ontstond bij mij de behoefte om ook de laatste 20% te vertalen en zo dit werk af te ronden. Nu is er wel Google, dus dat gaat wel sneller, maar het blijft een heel werk om er een beetje fatsoenlijk Nederlands van te maken.

Foto's van de gebruikte boeken: deel 1 en deel 2 (totaal 821 blz.)

     

          

Het boek is geschreven in 1935 in het Frans, nadat de schrijver zelf Sint-Helena heeft bezocht.
Hij trof Longwood aan in een staat van verval, heeft zich daar aan geërgerd en heeft zich ingezet om er een museum van te maken. Dat is het nu (2024) nog steeds!

Dit boek is in diverse talen vertaald, hier zijn foto's van de Engelse versie:

    

De afbeeldingen in deze boeken zijn eenvoudig en in zwart wit, ik geef ze hier niet weer.

Dan: bij Bol.com kun je nu (aug. 2024) dit boek als E-book kopen. 
deel 1: 3,49 euro, deel 2: 9,95 euro.
Bol biedt trouwens vrij veel e-books van deze schrijver aan!

Tenslotte het vertaalde boek.
Deel 1 heb ik in twee bestanden gesplitst. Het 'Eerste deel van Deel 1' heb ik dus net vertaald!  Deel 2 is één bestand geworden!

eerste deel van Deel 1    

tweede deel van Deel 1 

Deel 2 geheel

EEN DIENSPLICHTIGE (CONSCRIT) in 1813

 Een dienstplichtige in 1813

                                           

  Enkele jaren geleden kreeg ik van mijn oud-klasgenoot C. vanuit Duitsland een interessant boek opgestuurd.
Het ging over Die Völkerschlacht und das Ende der alten Welt. Het onderwerp is de Volkerenslag in 1813 in en rond Leipzig. Ik las dit boek, dat mij veel nieuws leerde!

In mijn bibliotheek vond ik onlangs een oud boekje terug, in 1864 in Frankrijk uitgegeven. Het is in het Frans en het heet Histoire d'un Conscrit de 1813.
Het is eigenlijk een gedetailleerd 'verslag' van de gebeurtenissen bij Leipzig, gezien door de ogen van een dienstplichtige in 1813. Een soort verlengde dus van bovenstaand boek!

                    

Dit boek heb ik vertaald en op deze weblog gezet.

Enkele bijzonderheden vielen mij op. 
- Dit boekje is wel al ongeveer 150 jaar geleden uitgekomen, maar daarna is het in talloze gedaanten steeds weer uitgegeven. Het is nu (2024) in het Frans nog steeds te koop bij Bol.com. Ik laat een aantal voorkanten van dit boek zien:

            

           

             

 Nu blijkt na bestudering, dat mijn exemplaar een soort uitgebreide samenvatting is van het origineel. Dit exemplaar is gedrukt in Groningen, is uitgegeven tussen 1925 en 1940 door J.M. Meulenhoff. (3e druk). Het heeft 198 bladzijden en er zitten 5 zwart-wit afbeeldingen in.
Dit boek kostte nieuw f 0,95 (ongebonden) en f 1,25 (gebonden). Ik betaalde er 1 euro voor.

Mij exemplaar is dus eigenlijk bijzonder. Kijk maar eens op de titelpagina. Als je goed kijkt, zie je dat dit boek bestemd is voor gebruik in de Hollandse scholen! 
Het is dus een verplicht leesboek in het Frans! Hebben wij vroeger ook niet boeken moeten lezen in andere talen? Is dat er eigenlijk nu nog?
Er zijn nog veel meer van dit soort boeken in het Frans. In dit boek staan voorin drie pagina's met in totaal 69 Franse boeken van beroemde Franse schrijvers.
Er valt nog meer op te merken. Het Frans in dit boek is van een redelijk niveau, dus het is bestemd voor de hoogste klassen van de HBS / Gymnasium. 
Onderaan sommige pagina's staan Nederlandse noten ter ondersteuning. Ook staat achterin een simpele vocabulaire van zes pagina's voor het gehele boek. Als jonge lezer uit genoemde tijd had je dus zeker je woordenboek er wel bij nodig!

Al met al geeft dit boek een bijzondere kijk op het Nederlands onderwijs van vóór de Tweede Wereldoorlog. Het talenniveau lag kennelijk heel wat hoger dan nu. Over de taalvaardigheid in het Frans van de huidige generatie kan ik niet veel zeggen. Wel vind ik het jammer, dat bijna alle scholieren het vak Frans in de derde of vierde klas laten vallen (ervaring met eigen kleinkinderen). 

Ik heb aan het vertalen van dit boek veel werk gehad.
Bijna geen enkele zin kwam correct uit de vertaalmachine van Google (de telefoon dus). Een voorbeeld: het woord 'voiture', nog steeds een gangbaar woord in Frankrijk, werd hardnekkig vertaald met 'auto'. In 1813 was er in de gehele wereld nog geen enkele auto te zien!

Ook de interpunctie ( komma's, punten, punt-komma e.d.) is niet vertaalbaar. Het Frans heeft daar kennelijk andere regels voor, zowel in het verleden als in het heden. Ontelbaar veel zinnen heb ik hier moeten bijwerken.

Al met al toch wel een bevredigend resultaat, vind ik zelf!

Lees dit boek door hier te klikken:

HISTOIRE D'UN CONSCRIT de 1813

Iets over de schrijvers (interessant):

DE SCHRIJVERS

Tenslotte een artikel over de Slag bij Leipzig 1813 (de Volkerenslag):

VOLKERENSLAG 1813

LE RETOUR DES CENDRES

Deze keer gaat de blog over Le Retour des Cendres (De Terugkeer van de Overblijfselen, ook wel: de Terugkeer van de As) van Napoleon in 1840, negentien jaar nadat hij op Sint-Helena begraven werd.

Roel bij graf N. op Sint-Helena 
2009

Over dit onderwerp heb ik enkele Franse boeken. Ik laat ze hier zien.

                                                   

                                                  

Een van deze boeken heb ik de afgelopen maand (juni 2024) vertaald in het Nederlands.

Dit boek is geschreven door Jean Bourguignon, een Fransman, kenner van Napoleon en directeur van Mailmaison. 

Hier iets over zijn leven:                     JEAN BOURGUIGNON

Vooraf enkele opmerkingen over dit boek:

Technisch:

1. Het boek heeft goedkoop papier, typisch Frans!
2. Het boek is uitgegeven in 1941, begin WO II.

3. Er staan voorin twee namen geschreven, een met potlood en een met inkt.

4. Het boek is gekocht of ter beschikking gesteld door een zekere Roubret, de 'inkt'-handtekening tijdens een tombola op 15 maart 1943. (zie foto hieronder)
5. Het boek heeft 250 pagina's. Roel heeft de tekst vertaald tot en met pagina 243. Daarna volgen een hoofdstukkenoverzicht en enkele blanco pagina's.

Inhoudelijk:

              
1. Er staan acht zwart-wit foto's in.

2. Het boek gaat over drie onderwerpen:

    a. alles over het terughalen van de overblijfselen van Napoleon van Sint-Helena

       naar Parijs (1840, 90 % van het boek).

    b. De teruggave van de overblijfselen van de zoon van N. Napoleon II in dec.1941.
        Vanuit Wenen naar Parijs en met toestemming van Hitler.
    c. De staat van het huis Longwood op Sint-Helena vanaf 1901 en het opknappen

        ervan tot 1940.
3. Opmerkelijk is dat deze Fransman beleefd over Hitler schrijft (zie pag.224).
    Hij noemt hem 'le chancelier'.

Nu de tekst van het boek met daaronder een aantal afbeeldingen en foto's om de inhoud van de beschrijving van het beter te begrijpen:

Le Retour des Cendres

Begrafenispenning Parijs 1840

                             

            

                   

Alle foto's uit het boek

                                                

Enkele afbeeldingen ter verduidelijking van het boek en de gebeurtenissen:

    

                   

Degen, door
generaal Bertrand op de kist
in Parijs gelegd