93. HOE BESTELDE NAPOLEON DE SCHILDERIJEN, DIE HEM
AFBEELDEN?
Ik heb altijd een zeer actief beleid gevoerd op het gebied
van kunst. De keizer weet heel precies hoe hij gezien wil worden.
Kunstenaars moeten een bijdrage leveren aan de verheerlijking en legitimatie
van zowel de Keizer als het Keizerrijk. Daarmee dragen zij bij aan de door
Napoleon gewenste propaganda.
94. WAAROM HEEFT HIJ DE ADELAAR ALS KEIZERLIJK SYSTEEM GEKOZEN?
Napoleon twijfelt tussen verschillende dieren. Hij wijst de haan meteen af, omdat die te veel verwant is
aan het oude Gallië en omdat hij het een belachelijk dier vindt. Welk embleem
moet hij kiezen? De olifant, de adelaar of de leeuw? Hij neigt duidelijk naar
het laatste en onmiddellijk kijken de staatsraden naar de leeuw, die op een
azuurblauw veld ligt te rusten. Maar de keizer veranderde van gedachten en gaf
opdracht de leeuw te vervangen door een adelaar met uitgespreide vleugels, een
symbool van zowel het keizerlijke Rome als het Karolingische Rijk.
95. WELKE ROL SPEELDE DENON BIJ NAPOLEON?
Na zijn deelname aan de Egyptische expeditie werd
Dominique-Vivant Denon door de Eerste Consul benoemd tot directeur van het
Muséum central des arts, het toekomstige Musée Napoléon (het huidige Louvre).
De meeste musea en kunstfabrieken vallen onder diens gezag. Zo adviseerde hij
Napoleon bij de keuze van kunstenaars, die hem moesten vertegenwoordigen en zijn
heerschappij moesten verheerlijken. Schilders weten met name hoe ze de
Napoleontische legende met beelden kunnen verbeelden.
96. HEEFT DE KEIZER DE CONTROLE OVER DE PERS?
Napoleon vond dat het recht om te drukken niet tot de
natuurlijke rechten behoorde en stelde: 'Als ik de pers de vrije teugel
geef, blijf ik geen drie maanden aan de macht. Op grond van dit beginsel heeft
niemand anders dan de regering het recht om het land toe te spreken, aangezien
de Moniteur universel en de Gazette de France volledig door de staat worden
beheerd.' Een decreet van 5 februari 1810, een echte censuurwet, reguleert het
drukken en de boekhandel.
97. WAT IS HET MEEST GELIJKENDE PORTRET VAN NAPOLEON?
Er bestaan honderden
afbeeldingen van de keizer. Hij poseerde echter vrijwel nooit voor kunstenaars,
behalve voor Gros en David ten tijde van de Eerste Italiaanse campagne. Het bekendste schilderij is dat, waarop hij in 1812 is afgebeeld in zijn bureau in de Tuilerieën. Ook
tijdgenoten waren onder de indruk van de goed gelukte beelden van Chinard,
Houdon en later dat van Rude, getiteld Napoleon Ontwakend uit Eeuwigheid.
98. HOE MAAKTE NAPOLEON GEBRUIK VAN DE OVERWINNING BIJ
AUSTERLITZ?
Op 2 december 1805, een jaar na zijn kroning, versloeg hij
het Oostenrijks-Russische leger. Dit was een manoeuvre, die later een
schoolvoorbeeld zou worden. Hij beweert dat zijn strategie al enkele dagen
eerder was vastgesteld en dat alles volgens plan verliep. Daarmee komt hij over
als een geniaal strateeg. Verschillende militaire historici, zoals Jacques
Garnier, hebben echter aangetoond dat Napoleon niets gepland had en dat, OMDAT zijn rechtervleugel in CHAOS was, dat simpelweg kwam, doordat Davouts korps er
zo lang over deed om te arriveren. Napoleon wist zich echter aan te passen aan
de omstandigheden en zag hoe hij kon profiteren van de aanval van de vijand op
zijn zwakke plek.
99. IS HIJ VAAK AFGEBEELD, BEHALVE OP SCHILDEIJEN EN STANDBEELDEN?
Napoleon is misschien wel de meest geschilderde historische
figuur ter wereld. In Frankrijk worden zijn afbeelding en naam al twee eeuwen
lang bijna overal gebruikt: alcohol, sigaren, kleding, snoep, schoolboeken en
zelfs op Camembert-kazen. Elk land heeft een postzegel met de afbeelding
van de keizer, van Cuba tot de Verenigde Arabische Emiraten, via Tsjaad of
Moldavië.
100. ZIJN DE DOCUMENTEN UIT DE NAPOLEONISCHE TIJD BEHOUDEN?
De archieven uit deze periode behoren tot de belangrijkste,
zowel in het Nationaal Archief als in het Militair Archief. De documenten van
het Keizerlijk Staatssecretariaat en het kabinet van Napoleon (bijvoorbeeld
onder de serie AF IV) nemen 348 strekkende meter in beslag in de schappen. Bij
de Historische Dienst van Defensie wordt het grootste deel van de
correspondentie van maarschalken, generaals en vaak zelfs eenheidsleiders
bewaard. Een indrukwekkende hoeveelheid persoonlijke dossiers van pensioenofficieren
is ook beschikbaar voor raadpleging. Alleen bepaalde documenten van de
Russische campagne zijn verdwenen (de meeste vernietigd), maar de door de
Russen buitgemaakte documenten zijn zeer recent teruggegeven aan Frankrijk.
101. WAT IS DE BESTE FILM OVER NAPOLEON?
Jean Tulard heeft meer dan vijfhonderd werken opgesomd
waarin de Keizer direct aan wordt gerefereerd, waaronder de helft, waarin hij de
hoofdrol vertolkt. En als we het hele tijdperk nemen, kunnen we meer dan
duizend films tellen. Al in 1895 ensceneerde Louis Lumière Napoleons
ontmoeting met de paus in Fontainebleau. Sindsdien hebben veel acteurs hem
gespeeld, van Albert Dieudonné tot Philippe Torreton, waaronder Barrault
Brando, Mondy, Pellegrin en Steiger. Het meesterwerk blijft ontegenzeggelijk
Abel Gance's Napoléon, daterend uit 1927. De complete stomme versie duurt zeven uren en zevenentwintig minuten.
Met de komst van de geluidsfilm wordt deze film opnieuw
bewerkt en in 1934 teruggebracht tot vijf uur. De andere belangrijkste film is de Waterloo, geproduceerd in 1970 door Sergueï Bondartchouk, die profiteerde van 120.000 soldaten van het Rode leger voor de reconstructie van de scènes.
Dit was de laatste!
Hopelijk heb je er van genoten!