BOERENOORLOG

  

 

                                               

Al bijna tien jaar ben ik lid van een Apeldoornse leesgroep, aangesloten bij de landelijke leesgroep SENIA. Onze groep heeft als thema geschiedenis. SENIA reikt ons elke september een lijst met uit te kiezen geschiedenisboeken aan. Wij kiezen er dan in onze groep, die bestaat uit drie dames en drie heren, een viertal boeken uit, lezen die gedurende het jaar en komen vier keer thuis bij elkaar om die boeken te bespreken. SENIA helpt ons daarbij door een samenvatting en een twintigtal vragen te sturen, die dan als leidraad bij het gesprek kunnen dienen. Deze avonden (steeds afwisselend bij iemand thuis) zijn altijd heel gezellig en eindigen vaak met een wijntje!

      

De laatste keer eind september 2025 was het boek DE BOERENOORLOG van Martin Bossebroek aan de beurt. Het gaat over de gebieden Transvaal en Oranjestaat in Zuid-Afrika in 1898-1902. Belangrijke figuren waren Paul Kruger, Willen Leyds, Winston Churchill, Cecile Rhodes, Christiaan de Wet, Piet Jouber. Ook Nederland speelde hier een belangrijke rol.

Hier een samenvatting van dit boek:

                                               DE BOERENOORLOG

In 2000 en in 2007 ben ik in Zuid-Afrika geweest en heb daar veel van de in dit boek beschreven plekken en plaatsen bezocht. Toen was dit boek er overigens nog niet!
Na het lezen kwam bij mij veel over deze reizen weer boven, wat het lezen veel herkenbaarder maakte! 
Het boek kent enkele kaarten, die erg ondersteunend zijn bij het lezen:

                                          

Er bestaat nog een tweede boek over deze materie. Het is eigenlijk een soort dagboek van een van de boeren, een jongen van zeventien, Deneys Reitz, die in deze oorlog heeft meegevochten. Ook dat heb ik met interesse gelezen:

                                           

Tenslotte: de link van dit alles met Napoleon vinden we op Sint-Helena. Toen ik daar was, bezocht ik het boerenkerkhof. Ik wist daar niets vanaf, maar nam wel enkele foto's. Door het lezen van de Boerenboeken kwam ik er achter, dat veel gevangen boeren door de Engelsen werden verbannen naar Sint-Helena. Ze stierven daar ook en werden er begraven. 
Een interessant kerkhof, heel steil, prachtig verzorgd, bijna niemand komt er. In het Boek van Bossenbroek vertelt deze dat er twee monumenten bij dit kerkhof staan, maar hij geeft er geen plaatje bij. Deze foto's heb ik dus in voorraad en ik plaats ze hier. Tevens nog wat extra info over deze materie:

                                  BOEREN OP SINT-HELENA

       

                                   

                                   

                             

CATALOGUS

 

Een goede voetbalvriend van mij R.D. (ja, ja, van Vitesse!) ging onlangs bij iemand in Amersfoort op bezoek. Hij stuurde mij daarvan enkele foto's. De aanleiding van dit bezoek en de persoon zelf is mij niet bekend.
Ik zag een woonkamer met keurige stapels boeken, de ruimte was bijna geheel gevuld! Natuurlijk probeerde ik het hoofdthema van deze verzamelaar te achterhalen door sterk in te zoomen. Er waren veel boeken over biologie, leek mij.
Mijn vriend stuurde echter een foto, die mijn aandacht trok (zie hierboven). Het was een catalogus van een veiling in 1894 te Londen van een aantal Napoleon-boeken. 

Na enige zoeken op internet vond ik dit boekje (45 pag. in het Frans, volledig en in het origineel) via Google gepubliceerd. 
Hier is het adres:  

La bibliothèque de Napoléon à Sainte-Hélène / Victor Advielle | Gallica

Het boekje is verdeeld in twee gedeelten.
Het eerste gaat over vondst van allerlei Napoleon-geschriften door de Franse schrijver Victor Adveille. Dat is heel aardig om te lezen, ik heb het hieronder vertaald.

INLEIDING 

VICTOR ADVEILLE

Daarna volgt een overzicht van het te veilen materiaal:

Dit heb ik niet vertaald, dat heeft geen zin met boektitels ed.
Er zijn 123 items geveild. Vlak voor het drukken van deze catalogus zijn er door de Engelse regering 11 lotnummers verwijderd: no. 19, 20, 30, 40, 50, 60, 69, 70, 80 100 en 120. De reden hiervan is waarschijnlijk, dat er wat voor de Engelsen compromitterends in heeft gestaan!

De no. 113 t/m 123 zijn brieven, die door Napoleon zelf ondertekend zijn. Nu (2025) zeker zo'n 10.000 euro per stuk waard!.
Deze catalogus zelf is nu uiterst zeldzaam!
Jammer, dat ik dit boekje zelf niet in mijn bezit heb!
Ik dank mijn vriend R.D. voor het feit, dat hij aan mij dacht tijdens zijn bezoek in Amersfoort!

NB. Toen ik in febr. 2009 op Sint-Helena was en het huis van Napoleon bezocht, zag ik ook de boekenkasten. Ze waren echter leeg!

ELSELINA

 Al eerder in deze weblog is geschreven over vrouwen, die een apart leven hebben geleid tijdens de Napoleontische periode.  
Deze keer gaat het over ELSELINA VERSFELT  (1776 - 1845), beter bekend als IDA SAINT-ELME en als LA CONTEMPORAINE.
Deze vrouw schreef haar levensverhaal op in acht delen in het Frans.
Onlangs (2025) komt over het leven en haar boeken een soort studiewerk uit.

                                           

Het is een interessant boek geworden (295 pag.), een aanrader!
Elselina was van Nederlandse afkomst, verliet huis, haard, echtgenoot en man en trok naar Frankrijk, waar ze actrice werd, maar toen dat mislukte, ging ze een relatie aan met verschillende Franse generaals, die later maarschalken werden. Ze ontmoette af en toe Napoleon. Als schrijfster had ze later veel succes met haar verhalen over haar leven in de legers en over haar reis naar Egypte. Het was een avontuurlijke vrouw, waarvan men vermoedt, dat ze veel van haar tekst zelf verzonnen heeft of door anderen heeft laten schrijven. Uiteindelijk stierf ze arm en eenzaam!

Enkele teksten en afbeeldingen van het boek staan hieronder:

                                                 

Generaal Victor Moreau,
haar minnaar in Frankrijk

Zo zag zij eruit in de verschillende levensfasen:

                             

                                                      

Meer over haar leven:

La Contemporaine (1)    La Contemporaine (2)    

La Contemporaine (3)

Een stukje uit haar oorspronkelijke Mémoires d'une Comtemporaine

Mémoires

Tenslotte de vindplaats van het originele boek:
(na veel speurwerk gevonden!)

Mémoires d'une contemporaine, ou Souvenirs d'une femme sur les principaux personnages de la République, du Consulat, de l'Empire, etc.. Tome 1 / . Deuxième édition | Gallica

IK BEPAAL

 

Enige weken geleden kocht ik dit boek, geschreven door Hans van Koningsbrugge (2025, 182 pag.).
Het gaat over de tocht naar Rusland, maar ook zijdelings over allerlei anderen zaken, die daar aan vooraf gingen, maar ook soms over de gevolgen.

Het grootste deel van dit boek is bekende materie, opnieuw vermeld en wat anders gerangschikt.

Leuk zijn de verlagen van de eenvoudige deelnemers aan deze veldtocht. Er zijn dagboeken verschenen, ook direct in het Nederlands. Dit zijn vaak het meest interessant. In dit boek wordt besproken Albert (Veld), een Drentse Loteling naar Moskou. Hij kwam uit Hoogeveen en werd in 1810 ingeloot om in de Napoleontische legers te dienen. Het boek leest vlot, er zijn veel afbeeldingen in opgenomen.

                        

ANDRÉ CASTELOT

 

André Castelot was van geboorte een Belg, maar woonde al snel in Parijs.
Hij is een historicus, die heel veel geschreven heeft over Napoleon.
Hij is wat omstreden vanwege zijn gedrag in de Tweede Wereldoorlog.
Hij zat een tijdje gevangen, maar werd niet veroordeeld.
Hieronder lees je meer over hem:

CASTELOT (1)               CASTELOT (2)                   CASTELOT (3)

Een aantal van zijn boeken zijn in mijn bezit. Daarvan laat ik er hier een paar zien:

                                               

Een interessant aspect is, dat bij gelegenheid van 200-jaar geleden Napoleon geboren (1969), de beide hierboven afgebeelde boeken, die elk zeer dik zijn, opnieuw zijn uitgegeven, maar dan in tien delen in leer gebonden, een mooie uitgave, die ik in 2006 in het Franse boekenstadje UISERY kocht. Een stadje langs de A6, afslag Tournus. Ik betaalde er  85 euro voor. Het was wel een heel gesjouw om het in de toenmalige caravan mee te krijgen!   

Het lezen van zo'n werk kost mij vele maanden. Daarom heb ik het me gemakkelijker gemaakt door Copilot er op los te laten. Met de promt: 'Geef een uitgebreide samenvatting van "Histoire de Napoléon Bonaparte door André Castelot, gepubliceerd in 1969'  kreeg ik redelijke samenvatting in het Nederland.
Het resultaat staat hieronder:

Het boek "Histoire de Napoléon Bonaparte" door André Castelot is een gedetailleerde biografie van een van de meest invloedrijke figuren in de geschiedenis, Napoléon Bonaparte. Castelot heeft zich gericht op het herontdekken van vergeten of onbekende teksten om het verhaal van Napoléon met nieuwe details te kleuren. Hij heeft geprobeerd het decor te reconstrueren waarin Napoléons buitengewone leven zich afspeelde, door zijn voetstappen te volgen van de piramides in Egypte tot Moskou, van de Grote Sint-Bernhardpas tot Austerlitz, en van eiland naar eiland 1.

Het boek begint met Napoléons jeugd op Corsica en volgt zijn opkomst als militair leider tijdens de Franse Revolutie. Castelot beschrijft Napoléons briljante militaire campagnes in Italië en Egypte, en zijn rol in de staatsgreep van 18 Brumaire, die hem aan de macht bracht als Eerste Consul van Frankrijk 1.

Een groot deel van het boek is gewijd aan Napoléons hervormingen in Frankrijk, waaronder de invoering van de Napoleontische Code, die de basis legde voor het moderne Franse rechtssysteem. Castelot beschrijft ook Napoléons kroning tot keizer en zijn ambitieuze plannen om een Europees rijk te creëren 1.

De militaire campagnes van Napoléon worden in detail beschreven, waaronder de beroemde veldslagen bij Austerlitz, Jena, en Borodino. Castelot besteedt ook aandacht aan Napoléons nederlagen, zoals de rampzalige veldtocht naar Rusland en de Slag bij Leipzig 1.

Het boek eindigt met Napoléons ballingschap op het eiland Elba, zijn dramatische terugkeer naar Frankrijk tijdens de Honderd Dagen, en zijn uiteindelijke nederlaag bij Waterloo. Castelot beschrijft Napoléons laatste dagen op Sint-Helena, waar hij stierf in 1821 1.

"Histoire de Napoléon Bonaparte" is een uitgebreide en boeiende biografie die een diepgaand inzicht biedt in het leven en de nalatenschap van een van de grootste militaire en politieke leiders in de geschiedenis 1.

1: [Bonaparte - André Castelot - Babelio](https://www.babelio.com/livres/Castelot-Bonaparte/25224)

Hij staat hier op precies dezelfde plek
als waar ik stond in 2003!

                    

WISKUNDE

 

Ik ben de gelukkige grootvader van zeven kleinkinderen. Die worden allemaal groter en gaan van de basisschool naar het voortgezet onderwijs, variërend van vmbo tot gymnasium.

Vorige week kocht ik, omdat het me aantrok, een nieuwe rekenmachine bij de Hema, ongeveer 15 Euro. (Mijn eigen eerste rekenmachine was trouwens een 2e hands exemplaar, dat ik voor 75 gulden (!) kocht begin jaren '70). 
Een van de kleinkinderen komt onlangs bij ons, ziet bovenstaand afgebeelde rekenmachine op mijn bureau liggen  en zegt: 'Die heb ik ook net voor de nieuwe school in september moeten kopen!' 
Mijn herinneringen en ook enkele wiskundige begrippen kwamen als vanzelf weer boven!

Dezelfde avond kijk ik in een van Napoleontijdschriften, ik heb er zo'n honderd stuks van.
In nummer 7 (2001) staat op blz. 62 een kort artikel over Le Manuel de Mathématiques, geschreven door de abt Bossut in 1779. 

                                                

Het blijkt het wiskundeboek geweest te zijn van Napoleon! Het bestaat uit een aantal delen, dit is Tome Second (Tweede deel). Ook wij hadden op de middelbare school (ik begon op de HBS in Apeldoorn) diverse wiskundeboeken! Die waren niet altijd gemakkelijk, de leraar had veel uit te leggen, vooral over de toen voor ons nieuwe begrippen (ik was dertien jaar). 

Koninklijke HBS te Apeldoorn

Napoleon was altijd erg geïnteresseerd in klassieke boeken. Hij had er vele in zijn bezit en had ze ook allemaal gelezen! Dit wiskundeboek heeft hij voor zichzelf besteld in de periode, dat hij in Valence was gelegerd als tweede luitenant, dus zijn eerste actieve militaire rang, er staat een leuk beeldje van hem als jongeling in uniform in Valence. 

(Napoleon Bonaparte was in garnizoen te Valence in de jaren 1785 en 1786. Hij arriveerde op 3 november 1785 als tweede luitenant bij het La Fère Artillerie Regiment en verbleef daar tot augustus 1786. Tijdens zijn verblijf in Valence leerde hij zijn vak als artillerist en maakte hij kennis met de lokale samenleving.)

Ik laat hier onder het artikel zien, het Franse titelblad en de vertaling daarvan:

                     

Nu de vertaling van dit artikel:

De keizer verzamelde duizenden boeken uit zijn verschillende huizen en bouwde een bibliotheek op voor gebruik bij de veldslagen. Deze passie voor lezen begon al vroeg. Bonaparte begon na Brienne en de militaire school in Parijs, zijn werkzaam leven in het garnizoen, in het regiment La Fère, in Valence. Hij kwam eerst in contact met Aurel, een drukker en boekhandelaar. Maar hij onderhield ook een actieve correspondentie met boekhandelaar Paul Borde uit Genève, bij wie hij boeken over Corsica en Jean-Jacques Rousseau bestelde. Zoals zijn broer Joseph schreef in zijn Mémoires: ‘hij had de werken van Plutarchus, Plato, Cicero, Cornelius Nepos, Titus Livius, Tacitus verzameld, vertaald in het Frans, die van Montaigne en van Montesquieu. Al deze werken namen een koffer in beslag, die groter was dan de koffer waarin zijn toiletartikelen zaten.’  Zijn eerste bibliotheek werd pas echt bijeengebracht tijdens de Italiaanse campagne en daarna die in Egypte. Naar verluidt verzamelde hij verder, terug in 1801 in Marseille, waar dit enkele jaren werd bewaard (van de 3.000 geregistreerde boeken zijn er helaas nog maar 19 over). Onder deze jeugdwerken van diverse kwaliteiten verdient er één bijzondere aandacht: het ‘Wiskundeboek ten behoeve van de leerlingen van het Koninklijk Ingenieurskorps’, opgedragen door de jonge luitenant Napoleone di Buonaparte aan zijn beste vriend destijds, ridder Charles Le Lieur de Ville-sur-Arce, neef van Marmont. Dit boek, aangeboden op 15 juni 1788, getuigt van de zeer sterke vriendschap tussen de twee jonge mensen en van de lange wandelingen, die ze samen maakten. Napoleon en deze beroemde Charles zullen elkaar opnieuw ontmoeten in Valence en vervolgens in Auxonne, nog steeds in hetzelfde regiment en elkaar hun dromen en ambities toevertrouwen.

WISKUNDE LEERBOEK, BESTEMD VOOR  STUDENTEN VAN HET KONINKLIJK KORPS VAN DE GENIE:  Door de heer Abt BOSSUT, van de Koninklijke Academie van Wetenschappen; Ere-vrij lid van de Koninklijke Academie voor Bouwkunst; van het Institut van Bologna; van de Keizerlijke Academie van Wetenschappen van Sint-Petersburg; van het Provinciaal Genootschap van Wetenschappen en Kunsten van Utrecht; examinator van Leerlingen van het Koninklijk Korps Ingenieurs; Algemeen inspecteur van Machines en Hydraulische Werken van de Koninklijke gebouwen; enz.   DERDE EDITIE, HERZIEN EN UITGEBREID.  TWEEDE DEEL: MEETKUNDE EN DE TOEPASSING VAN ALGEBRA OP MEETKUNDE. TE PARIJS, RUE DAUPHINE, Bij CLAUDE-ANTOINE JOMBERT, oudste zoon,  Bibliothecaris van de Koning voor Techniek en Artillerie.  M.  DCC.  LXXXI   (1779)

Ook heb ik nog even verder gezocht naar dit wiskundeboek, vooral naar de inhoud er van.
Ik was benieuwd hoe de wiskunde werd gepresenteerd aan de leerlingen.
Het boek is op Google verschenen, echter alleen deel 1.
Het valt op dat de wiskunde hier sterk taalkundig wordt gepresenteerd. De leerlingen moesten goed kunnen lezen om het aangebodene te kunnen begrijpen. Probeer het zelf maar eens:

pag. 96 uit deel 1

       

HOOFDSTUK IX.

 Over machten en wortel trekken.

 159. Men noemt de machten van een getal de producten, die we vinden door het getal een bepaald aantal keer met zichzelf te vermenigvuldigen. Een getal is zelf zijn eerste macht. Dus 4, of de eerste macht van 4, is hetzelfde.

 De tweede macht, of het kwadraat van een getal, is het product van dat getal vermenigvuldigd met zichzelf. 4x4, of 16, is dus de tweede macht of het kwadraat van 4. Evenzo is 6x6, of 36, de tweede macht, of het kwadraat van 6. Kort gezegd wordt het woord kwadraat het meest gebruikt in plaats van tweede macht.

 De derde macht, of derde macht, van een getal is het product van dat getal, tweemaal achter elkaar vermenigvuldigd met zichzelf, dat wil zeggen het product van het getal met zijn kwadraat. Dus, als we 4 vermenigvuldigen met zijn kwadraat 16, is het product 64 de derde macht, of de derde macht, van 4. Evenzo is 216, het product van 6 met zijn kwadraat 36, de derde macht, of de derde macht, van 6. Het woord 'dobbelsteen' wordt het meest gebruikt.

 De vierde macht van een getal is het product van dat getal drie keer achter elkaar vermenigvuldigd met zichzelf, dat wil zeggen het product van het getal met de derde macht. Dus 4 × 64, oftewel 256, is de vierde macht van 4; 6 × 216, oftewel 1296, is de vierde macht van 6.

 En zo verder voor de vijfde, zesde, etc. macht.

 160. De bewerking, die we uitvoeren om een bepaalde macht van een getal te vinden, noemen we machtsvorming.

 Het bijzondere aan het afgebeelde boek is dat Napoleon er twee aantekeningen in heeft gemaakt, een opdracht aan zijn kameraad en een stukje handschrift van Napoleon zelf: